Kunnen edelstenen schadelijk zijn voor je gezondheid?

Ter geruststelling: de meeste edelstenen kunnen zonder enig gevaar voor de gezondheid gebruikt worden. Sterker nog: ze zijn zelfs goed voor je. Volg wel altijd de bijgeleverde adviezen op.

Soms echter brengt het gebruik van stenen of mineralen ook risico's met zich mee. Soms komt dat door de natuurlijke eigenschappen van de steen. Soms komt het door de manier waarop de steen bewerkt is.

Hieronder een globaal overzicht van mogelijke risico's, zonder de pretentie van volledigheid.

Ongeluksstenen

Obsidiaan kan confronterend zijnVolgens sommige culturen en overleveringen brengen bepaalde stenen ongeluk. Voorbeelden zijn de zwarte opaal en de zwarte parel. Als je gelooft dat een steen ongeluk brengt, dan zou dat door gedachtenkracht aangetrokken kunnen worden.

Psychische effecten

Een edelsteen heeft naast lichamelijke effecten ook psychische effecten. Edelstenen zoals de obsidiaan, bijvoorbeeld, kunnen confronterend zijn. De obsidiaan kan je laten zien hoe anderen tegen je aan kijken. Dat is misschien niet zo leuk.

Bestraalde stenen

Tegenwoordig wordt de kleur van edelstenen nogal eens versterkt of veranderd door een behandeling. Het gaat meestal om verhitting of verven, maar steeds vaker om bestraling (röntgenstraling, gammastralen).
Witte kwarts, bijvoorbeeld, wordt met behulp van radioactieve bestraling zwart gemaakt en als rookkwarts verkocht. Bestraling komt vooral voor bij edelstenen die afkomstig zijn uit zuidoost-Azië.

Rookkwarts is soms eigenlijk bestraalde witte kwartsDe edelstenenindustrie zegt dat bij de bestraling een ongevaarlijk lage dosering wordt gebruikt. Het feit blijft dat elke bestraling schadelijk is, met name voor je bloedopbouw, zeker bij kinderen.

Je kunt je edelstenen en sieraden op straling laten testen met een geigerteller. Op de meeste edelsteenbeurzen kun je dat doen bij een kraam voor determinatie.

Energetisch vuil

Edelstenen die je cadeau krijgt of zelf op een beurs of in een winkel koopt, zijn vaak energetisch vervuild. Daardoor kun je ziek worden. Wij raden dan ook aan elke nieuwe steen te reinigen voordat je deze gaat gebruiken. Meer over energetisch reinigen

Metalen

Leg smithsoniet niet in waterEdelsteenwater kun je maken door een steen in water te leggen. Maar doe dat liever niet met ertsen zoals galena of smithsoniet (respectievelijk een looderts en zinkerts). Weliswaar is kort gebruik van dergelijk edelsteenwater prima, maar langdurig gebruik wordt niet aanbevolen. Dit geldt ook voor ertsen met koper, aluminium of andere niet-edelmetalen. Het menselijk lichaam heeft niet veel van deze metalen nodig.

Gebruik voor dit type stenen liever de indirecte manier van edelsteenwater maken, zonder direct contact tussen steen en water. Laat je steentje bijvoorbeeld in een glazen schaaltje in je karaf met water drijven. Of gebruik een glazen edelsteenstaaf. Dat is altijd veilig.

Asbestdraadjes

Asbestdraadjes in valkenoog zijn ongevaarlijk, want ingekapseldAsbest bevat fijne vezels die bij verwerken (zagen, slijpen, schuren, polijsten) vrij kunnen komen, en de kans op gezondheidsklachten kunnen vergroten. Getrommelde en geslepen stenen kunnen probleemloos gebruikt worden.

Edelstenen zoals actinoliet en valkenoog bevatten asbestdraadjes, gelukkig in zeer kleine hoeveelheden. De vezels in valkenoog zijn ingekapseld in kwarts en daardoor ongevaarlijk.

Giftige bestanddelen

Veel edelstenen bevatten meerdere mineralen, waarvan sommige in onvermengde vorm giftig zijn. Gelukkig gaat het meestal om zeer kleine hoeveelheden, zodat er in de praktijk geen enkel gevaar bestaat.

Er bestaan echter ook mineralen die relatief veel giftige stoffen bevatten, zoals cadmiumerts, zwavel, cinnaber, realgaar en orpiment. Worden dergelijke mineralen ruw verkocht, dan zitten ze meestal in kleine doorzichtige doosjes. Want je kunt de ruwe stenen beter niet aanraken. Doe je dat wel, was dan daarna je handen.

Getrommelde cinnaber kun je veilig gebruikenIn de traditionele Chinese geneeskunde wordt cinnaber overigens wel gebruikt. Winkels verkopen soms cinnader met slechts zeer weinig van het giftige bestanddeel kwikzilver. Daardoor zijn de gezondheidsrisico's te verwaarlozen.

Natuurlijke radioactiviteit

Geliefde edelstenen zoals zirkoon, amethist, rookkwarts, beril, diamant en topaas bevatten van nature enige radioactiviteit. De dosis is laag en deze stenen zijn daarom niet gevaarlijk. Ze worden vaak getrommeld of gefacetteerd en verwerkt tot sieraden.

Echt gevaarlijk voor de gezondheid zijn ruwe stukjes radioactieve erts zoals uraniumerts.

Desalniettemin zijn radioactieve mineralen toch verkrijgbaar op de stenenmarkt.