Als je om je heen kijkt en alle elektronica ziet waarmee wij ons dagelijks omringen, bekruipt je misschien de vraag: wat zit er in die computers, tablets of mobieltjes? Waarvan worden ze toch gemaakt?
Het zal je niet verbazen dat veel moderne gebruiksvoorwerpen niet zouden bestaan zonder mineralen. Maar heb je er wel eens over nagedacht hoevéél mineralen er nodig zijn? En dat de voorraden uitgeput kunnen raken?
Laten we eens inzoomen op een voorwerp dat voor veel mensen tegenwoordig onmisbaar is: onze smartphone.
Sommige mijnen worden met de meest geavanceerde technieken uitgebaat, in andere mijnen gebeurt alle werk handmatig.
Je mobieltje is een internationaal apparaatje. De mijnen waar de ertsen gedolven worden, bevinden zich over de hele wereld. Elk mobieltje bevat elementen uit Rusland, China en Brazilië. Plus elementen uit tal van andere landen.
Opnieuw gebruiken
Sommige mijnen die ertsen leveren, raken in een hoog tempo uitgeput. Verontrustend, vooral als je beseft hoe gemakkelijk mensen hun mobieltje inwisselen voor het nieuwste model...
Eigenlijk zouden wij allemaal uit respect voor de natuurlijke hulpbronnen zo lang mogelijk met ons mobieltje moeten doen.
En als we hem uiteindelijk afdanken, zouden we hem moeten inleveren bij een verzamelpunt. Dan kunnen de bruikbare en recyclebare elementen eruit gehaald worden en opnieuw gebruikt.
Ongeveer de helft van de elementen uit je mobieltje is te recyclen.
Om welke onderdelen gaat het?
- De behuizing wordt van zo licht mogelijk materiaal gemaakt. Hiervoor worden de lichtgewicht metalen aluminium en titaan gebruikt.
- Het touchscreen is van zeer hard glas, dat gewonnen wordt uit zeer zuivere kwarts, een mineraal.
- De processor chip is het hart van je mobiel, waar al jouw aanwijzingen en gegevens verwerkt worden. De snelheid van de processor wordt bepaald door kwarts.
- Je mobieltje heeft een moederbord, de zogenaamde pcb (printed circuit board). Dat moederbord bevat onderdelen met goud, zilver, platina, koper en tin. Deze metalen zitten zowel in de elektronica als in de materialen waaruit de pcb bestaat.
- De mobiel kan een aantal uren zonder stroom dankzij een batterij of accu. Voor deze onderdelen zijn grafiet, lithium en kobalt onmisbaar. Kobalt is essentieel voor de levensduur en een korte oplaadtijd van de accu.
- Voor het geluid van de speakers en voor de microfoon zijn onder andere arseen, ijzer, nikkel en boor nodig.
- Voor het regelen van het voltage en voor een goede geluidskwaliteit zijn de elementen tantaal en wolfraam belangrijk.
Wist je dat...
... een mobieltje eigenlijk een radio is? Het verschil tussen een ‘echte’ radio en een mobiele telefoon is dat de radio een zender is, en dat je mobieltje beurtelings ontvanger en zender is.
... de mooie kleuren van afbeeldingen op je schermpje verkregen zijn met een keur aan zeldzame aarden?
... een mobieltje elektromagnetische vervuiling veroorzaakt? Mensen kunnen last krijgen van elektrosmog, wat zich uit in klachten zoals chronische vermoeidheid en verlaagde weerstand.
.... je de elektrosmog van je mobieltje vrij eenvoudig onklaar kunt maken? Plak een of twee dunne staafjes zwarte toermalijn op de behuizing of in de houder. Zwarte toermalijn laat de elektrosmog van je mobieltje naar de aarde afvloeien.
... je een mobieltje niet te dicht bij je mineralenverzameling moet leggen? De batterij/accu loopt dan sneller leeg.
Overzicht ertsen nodig voor smartphones
De volgende tabel bevat (lang niet alle) elementen die belangrijk zijn voor de productie van mobiele telefoons.
Je ziet uit welke mineralen of gesteenten die elementen gewonnen worden
Ten slotte zie je in welke onderdelen de elementen verwerkt worden.
Element | Erts (mineraal, gesteente) | toepassing in mobiele telefoon |
---|---|---|
Aluminium | Bauxiet | Frame, behuizing, scherm |
Antimoon | Stibniet | Elektronica |
Arseen | Arsenopyriet | Elektronica, amplifier, receiver |
Berilium | Bertrandiet, chrysoberil, fenakiet, beril | Luidspreker |
Boor | Borax, colemaniet, ulexiet | Elektronica, microfoon, speakers |
Diamant | Diamant | Elektronische schakelaars |
Dysprosium | Monaziet, bastnäsiet | Luidspreker, geluid |
Fosfor | Fluorapatiet, pyromorfiet, autuniet | Elektronica |
Gallium | Diaspoor, sfaleriet, bauxiet, germaniet | Backlight, amplifier, receiver |
Germanium | Sfaleriet | Coating van het LCD-scherm, backlight, elektronica |
Goud | Gedegen goud, argentocuproauride | Moederbord, elektrische circuits |
Grafiet | Grafiet | Batterij/accu |
IJzer | Hematiet, goethiet | Luidspreker, geluid |
Indium | Sfaleriet | LCD-scherm |
Kalium | Langbeiniet, sylviet, sylviniet | LCD-scherm, om het glas extra hard te maken |
Kobalt | Carroliet, linnaeïet, erythrien, heterogeniet, kobaltiet, skutterudiet | Batterij/accu |
Koper | Borniet, chalkopyriet, chalkosiet, cubaniet, cupriet, malachiet, tennantiet, tetrahedriet | Bedrading |
Lithium | Amblygoniet, petaliet, lepidoliet, spodumeen | Batterij/accu |
Lood | Galeniet, lood(II)sulfide | Soldeer,moederbord |
Magnesium | Magnesiet, dolomiet | Behuizing |
Mica | Lepidoliet, biotiet, muscoviet | Elektrische weerstanden, transistors |
Neodymium | Bastnäsiet, lopariet, monaziet, xenotiem | Luidspreker |
Nikkel | Pentlandiet, chalkopyriet, pyrrhotiet | Luidspreker, geluid |
Niobium | Columbiet, pyrochloor, euxeniet | Scherm, kleuren |
Palladium | Arsenopalladiniet, palladiumamalgaam | Moederbord, elektrische circuits |
Platina | Sperryliet | Moederbord, elektrische circuits |
Praseodymium | Monaziet | Luidspreker, goed geluid |
Silicium | Kwarts, silica zand | Scherm, halfgeleiders |
Tantaal | Columbiet, euxeniet, tantaliet | Lichtgewicht condensator, voltage, geluidskwaliteit |
Tin | Cassiteriet, tealliet | Transparante circuits in LCD-scherm, soldeer, moederbord |
Titanium | Rutiel, anataas, brookiet | Behuizing, frame |
Wolfraam | Scheeliet, wolframiet | Trilmotor, lichtgewicht condensatoren, geluidskwaliteit |
Zeldzame aarden | Monaziet, xenotiem, bastnaesiet | Scherm, kleuren |
Zilver | Acanthiet, argentiet, tetrahedriet | Soldeer, moederbord, elektrische circuits |