Bekijk yooperliet in ander licht

door Saskia Horjus

Recentelijk kreeg ik een lief cadeautje van een vriendin: een drakenschedel van een grijzig gesteente, dat me wel bekend voorkwam, maar dat ik niet direct kon plaatsen.

Wat een verrassing toen ik deze schedel met ultraviolet licht (UV-licht) bescheen! In UV-licht verandert de grijzige steen in een spektakel van vooral oranje lichtgevende vlekken met ook wat blauw en wit oplichtende vlekjes. Nooit geweten hoe geweldig sommige stenen veranderen in UV-licht!

Fluorescerend

UV-licht geeft bepaalde stenen een fluorescerend effect. Dat betekent als een dergelijke steen bestraald wordt met licht van een bepaalde golflengte, vervolgens zelf licht van een (meestal) langere golflengte gaat uitzenden. Dat gebeurt bijvoorbeeld met sodaliet. Zo’n steen zien we bij daglicht vooral als blauwe steen - in UV-licht verandert het spectaculair in een oranje opblinkende steen.

Het draakje blijkt van yooperliet (uitspraak: joeperliet) te zijn! Yooperliet is een vrij onbekend gesteente dat vooral uit syeniet en sodaliet bestaat. Formeel wordt het dan ook sodaliet-syeniet genoemd. Het is een gesteente, waarschijnlijk wel bekend bij de liefhebbers van fluorescerende stenen.

Dit gesteente wordt gevonden als kiezelstenen en steentjes op de stranden van het Bovenmeer in de Amerikaanse staat Michigan. De handelsnaam yooperliet is afgeleid van deze vindplaats. Yoopers is hoe de stedelingen uit deze buurt genoemd worden, naar het letterwoord U.P., een afkorting van Upper Peninsula, het bovenschiereiland van Michigan.

De uitgang -liet in de naam komt bij veel stenen voor en is afgeleid van Grieks lithos ('steen').

Misleidende namen

Yooperliet is al een handelsnaam, en er zijn nog allerlei andere commerciële namen, zoals emberliet (Engels ember, 'kooltje vuur'). Echt misleidend is Lake Superior Sodaliet. De steen bevat wel sodaliet, maar is geen sodaliet.

Of erger nog, het wordt zelfs Flame Stone, Fire Stone of vuursteen genoemd. En vuursteen is toch echt een heel andere steen.